27 Mart 2016 tarihinde Türkiye genelinde ÖSYM koordinasyonunda yapılan Yabancı Dil Sınavı’nda (YDS) bir adayın ‘sahte kimlik’ ile sınava girdiği tespit edildi. Sahte kimlik incelendiğinde kişinin bilgilerinin doğru olduğu ancak fotoğrafta başka bir kişinin kullanıldığı saptandı.

Bu fotoğraf üzerinden yola çıkılarak, ÖSYM’nin düzenlediği bütün sınavlardaki adayların fotoğraflarının karşılaştırılmasına başlandı. Özellikle ÖSYM tarafından yapılan Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi  Giriş Sınavı (ALES), Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (YDS), Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavları (LYS) olmak  üzere tüm sınav arşivleri açıldı ve ‘joker’ avı başlatıldı.

Yaklaşık bir aylık bir çalışma sonucunda ‘joker’in asıl kimliği ve 13 başka sınava daha ‘joker’ olarak girdiği saptandı. ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği son sını öğrencisinin bu işi meslek edindiği, yabancı dil sınavlarına girdiği, hatta bazı öğretim üyelerinin yerine dahi sınava girdiği ve en düşük 90 puan aldığı saptandı. ÖSYM tarafından başlatılan çalışmalarda ikinci bir joker daha tespit edildi. Bu kişinin de fotoğrafından yola çıkarak geçmişe dönük arşiv çalışması yapıldı. Daha sonra elde edilen bilgiler savcılık ile paylaşılarak adli süreç başlatıldı.

Savcılık tarafından 7 kişi şüpheli için işlem yapıldı. Kendisi yerine 2010 Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı’na  (ÜDS) başka bir adayı soktuğu öne sürülen M.A, 2011 ve 2012’deki ÜDS’de aynı suçu  işledikleri iddiasıyla S.B. ve G.T. ile 2012 Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi  Seviye Tespit Sınavı’nda (KPDS) benzer suçu işledikleri ileri sürülen H.B.K. ve  B.Ş. ile bu adayların yerine sınava girdikleri iddiasıyla M.A.B. ve Ö.Z hakkında  gerekli işlemlerin yapılabilmesi için çalıştıkları kurumlara ve üniversitelerine  yazı gönderildi.

Joker’in tespiti ve geçmişte yaşanan bazı skandallar yüzünden ÖSYM, yasal düzenlemeye gitmek için düğmeye bastı. Yeni torba yasaya yetiştirilmesi planlanan kanun, sınavlarda şüphe çekecek şekilde yüksek not alanların tekrar sınava tabi tutulmasını sağlayacak. Üzerinde yapılan kanun çalışmasına göre, ÖSYM’nin düzenlediği sınavlarda sürekli düşük puan alan ancak daha sonra yüksek puan alan kişiler, bireysel olarak sınava tabi tutulacak. Düşük puan alması durumunda sınavı iptal edilecek.

6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının Teşkilat  ve Görevleri Hakkında Kanun’a göre bu tür yollara tevessül eden adayların  sınavları, ilgili kanunun 10. maddesinin 5. fıkrası gereğince geçersiz sayılıyor.  Bu kişiler, ilgili sınavın yapıldığı tarihten itibaren 2 yıl süre ile ÖSYM’nin  yaptığı hiçbir sınava başvuramıyor. Ayrıca, başka bir adayın yerine sınava giren veya kendi yerine  başkasının sınava girmesine katkı sağlayan, kopya çeken ve çektirilmesine imkan  sağlayan kişilere bir yıldan 4 yıla kadar hapis cezası verilebiliyor.

Sınavlarda düşük puan alan adayların, yüksek ücret karşılığı kendilerinin yerine sınava giren kişiye ‘joker’ deniyor. Joker, sınav başvurusunu yerine gireceği adayın yerine sahte nüfus kağıdı ile yapıyor. Bu yolla ‘Sınav Giriş Belgesi’ düzenlenmiş oluyor. Bu belgede jokerin fotoğrafı yer alırken kimlik bilgisi olarak da sınava girmek isteyen kişinin bilgileri yazıyor. Sınav günü geldiğinde de joker sahte kimlik ve Sınava Giriş Belgesi ile sınav salonuna giderek yüksek puanı alıyor.

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, bu yılki üniversite kontenjanlarının geçen yıla oranla yüzde 5’in üzerinde bir artışla 867 bin 191 olarak belirlendiğini söyledi. Bu yılki kontenjanın geçen yıldan 43 bin 452 kişi daha fazla olduğunu söyleyen Saraç, açık öğretim programlarında kademeli olarak kontenjan azaltıldığını, ayrıca tercih kılavuzundaki üniversite sayısının da 30’dan 24’e çekildiğini belirtti. Saraç, üniversite kontenjanlarının öğrenci talepleri, istihdam imkanları, öğretim üyesi sayıları ve kapasiteleri gibi pek çok faktör dikkate alınarak YÖK tarafından belirlendiğini ifade etti.