Almanya'da Berlin Duvarı’nın yıkılışının 25. yıl dönümü halk şenliğiyle kutlandı.

Başkent Berlin’de tarihi Brandenburg Kapısı’nın önünde kutlanan şenliğe Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, Başbakanı Angela Merkel, bakanlar, Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, eski Sovyetler Birliği’nin liderj Mihail Gorbaçov, Polonyalı eski sendika lideri Lech Walesa, eski Macaristan Başbakanı Miklos Nemeth, davetliler ile yüz binlerce kişi katıldı.

Şenlikte tanınmış sanatçılar ve gruplar sahne aldı. Dev ekranlarla görüntülerin yansıtıldığı şenlikte Doğu’dan Batı Berlin’e geçerken hayatlarını kaybedenlerin resimleri de gösterildi.

Işık Duvarı (Lichtgrenze) adlı etkinlik kapsamında kenti 1961’den sonra 28 yıl boyunca ikiye bölen Berlin Duvarı’nın geçtiği hattın 15 kilometrelik bölümüne helyum gazıyla şişirilmiş yaklaşık 8 bin balon kısa süreli aralıklarla teker teker havaya bırakıldı. Böylece Berlin Duvarı'nın yıkılışı 25 yıl sonra yeniden temsili olarak canlandırıldı. Berlin’de cuma günü yerleştirilen balonların her biri farklı bir mesaj taşıyordu. Berlin Eyaleti Başbakanı Klaus Wowereit’ın Brandenburg Kapısı’nda havaya uçurduğu ilk balonun barış ve özürlük için mesajı taşıdığı bildirildi. Söz konusu hat üzerinde toplanan on binlerce kişi balonlar yükselirken sevinçlerini alkış tutarak gösterdi. Sahnede şef Daniel Barenboim’in yönetimindeki Devlet Orkestrası Ludwig van Beethoven’in 9. senfonisini çaldı.

Wowereit, balonların havaya uçurulmadan önce Cumhurbaşkanı Gauck’u, Walesa’yı, Gorbaçov’u ve Nemeth’i sahneye çağırdı. Şenliğe katılanlar Gorbaçov’a sevgi gösterisinde bulundu ve "Gorbi, Gorbi" tezahüratı yaptı.

Berlin Duvarı'nın yaklaşık 30 yıl boyunca Almanya’nın ve Berlin’in bölünmüşlüğünün  sembolü olduğuna işaret eden Wowereit, tam 25 yıl önce ise burada bulunan Berlin Duvarı’nın üzerinde  insanların  dans ettiğini ve kucaklaştığını hatırlattı.

"Doğu Berlin'de, Doğu Almanya'da, Orta ve Doğu Avrupa’daki insanlar tarih yazdı" diyen Wowereit, bu insanlara barışçıl bir devrim gerçekleştirdikleri için teşekkür ettiğini, kararlılık ve cesaretlerinden dolayı da önlerinde eğildiğini kaydetti.

Almanya’nın yakın tarihinin en mutlu gününde Doğu’dan Batı Berlin’e geçerken ölenleri de andıklarını belirten Wowereit, ''Özgürlük ve demokrasi hediye değildir. Onlar için mücadele edilmesi ve korunması lazım" diye konuştu.

Daha sonra havai fişek gösterisi yapıldı.

Öte yandan Berlin Duvarı’nın geçti hat boyunca yerleştirilen bazı balonların çalındığı veya zarar gördüğü ancak yerine yenilerinin yerleştirildiği ifade edildi.

Almanya’nın başka yerlerinde de demir perdenin çöküşü kutlandı. Hessen Eyaleti Başbakanı Volker Bouffier ile Thüringen Eyaleti Başbakanı Christine Lieberknecht, iki eyaleti birbirine bağlayan Werra Nehri üzerindeki "Birlik Köprüsü’nden" birlikte geçti. Saksonya-Anhalt ve Aşağı Saksonya arasındaki sınır kapısında da etkinlikler düzenlendi.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra eski Doğu Almanya rejimi 13 Ağustos 1963'te Berlin'i ve Almanya'yı ayıran duvarı inşa etmişti. "Utanç Duvarı" olarak da anılan Berlin Duvarı, 9 Kasım 1989'da yıkılmış, 3 Ekim 1990'da da iki Almanya'nın birleşmesi gerçekleşmişti.

Doğu Almanya rejiminde çok sayıda kişi, sınırı ve böylelikle Berlin Duvarı’nı aşarken öldürüldü. Kayıtlara göre bu rakam, 136 olsa da hayatını kaybedenlerin daha fazla olduğu tahmin ediliyor.

Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, Berlin Duvarı’nın yıkılışının 25. yıl dönümü vesilesiyle Berlin eyalet hükümeti tarafından Gendermenmarkt Meydanı'nda bulunan konser evinde (Konserthaus) düzenlenen etkinlikte yaptığı konuşmada, 9 Kasım 1989 gecesi tarih yazanların süper güçler veya devletleri yönetenler değil, halkın kendisi olduğunu ifade etti.

Demir Perde'nin çöküşüne giden süreçte sokaklara çıkan insanlara ve insan hakları savunucularına teşekkür ettiğini ve onlara saygı duyduğunu belirten Schulz, "Onlar bu mucizeyi mümkün kıldılar" dedi.

Schulz, "Sizin cesaretiniz tüm dünyada özgürlük mücadelesi verenler için örnek oldu. On yıllarca Almanya’nın ve Avrupa’nın bölünmesinin sembolü olan Berlin daha sonra birliğin ve özgürlüğün sembolü oldu" diye konuştu.

Doğu Almanya'da gerçekleşen devrimin barışçıl bir şekilde yapıldığına işaret eden Schulz, 9 Kasım 1989 gecesi Avrupa’nın özgürlük hareketinin Berlin’de en üst noktaya ulaştığını belirtti.

Sadece adil ve dayanışma içindeki bir toplumun gelişebileceğini belirten Schulz, "Dayanışma Avrupa toplumunun ruhudur" ifadesini kullandı. 

Ancak Avrupa’daki ekonomik dengesizliğin çok büyük olduğunu ve mali krizden dolayı da bunun daha da derinleştiğini ifade eden Schulz, her taraftan nasyonal sosyalist ön yargıların ve popülistlerin ortaya çıktığı konusunda da uyarıda bulundu.

Avrupa’da yeni duvarların ve sınırların oluşmasına izin verilmemesini isteyen Avrupa’daki sosyal gerginliğin artması yönünde de uyarıda bulunan Schulz, gençler arasındaki işsizliğin yüksek olmasına dikkati çekti.

Bir kuşağın gelecek konusunda kısmen ümitsizlikle yetiştiğini belirten Schulz, ümitsizliğin çaresizliğe, çaresizliğin de radikalleşmeye götürdüğünü kaydetti.

Etkinliğe Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, Başbakan Angela Merkel, eski Sovyetler Birliği’nin lideri Mihail Gorbaçov, Polonyalı eski sendika lideri Lech Walesa, bakanlar, milletvekilleri, insan hakları savunucuları ile çok sayıda kişi katıldı.

''Birleşmenin şansölyesi'' olarak anılan eski Almanya Başbakanı Helmut Kohl etkinliğe katılmazken, Gorbaçov ve Walesa davetlilerden büyük alkış aldı.

Sovyetler Birliği’nin eski lideri Mihail Gorbaçov, Batılı ülkelerin eleştirilerinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i daha da güçlendirdiğini söyledi.

Gorbaçov, Berlin Duvarı’nın yıkılmasının 25’inci yıl dönümü etkinlikleri için geldiği Almanya’da, kurucusu olduğu Yeni Politika Forumu’nun toplantısına katıldı.

Fransa’nın eski Dışişleri Bakanı Roland Dumas, İtalya’nın eski Dışişleri Bakanı Massimo D’Alema’nın da arasında olduğu siyasetçiler ve entelektüellerin katıldığı basına kapalı toplantının ardından açıklamalarda bulunan Gorbaçov, Batılı ülkeler ile Rusya arasında yeniden diyaloğun geliştirilmesi ve güven ortamının kurulması gerektiğini söyledi.

Batılı ülkelerden Rusya’ya yöneltilen eleştirilerin yapıcı olmadığını kaydeden Gorbaçov, "Dışarıdan Putin’e baskı arttıkça, Rusya’da Putin’e destek verenlerin sayısı artıyor. Rusya’da halk her zaman böyle tepki veriyor" diye konuştu.

Kendisinin de bazı konularda Putin’i eleştirdiğini ancak Batı’dan gelen açıklamaların çözüme dönük olmadığını savunan Gorbaçov, "Bu gerçek bir diyalog değil, yapıcı bir diyalog değil" ifadesini kullandı.

Soğuk Savaş’a son veren Sovyetlerin son lideri olan Gorbaçov, Batılı ülkelerin son 20 yılda uyguladıkları politikaları da eleştirerek Avrupa’da güvenlik ve işbirliği için sağlanan birçok kazanımın kaybedildiğini dile getirdi.  Gorbaçov, şunları belirtti:

"Soğuk Savaşı sona erdiren kararları alırken, bize bu yolda ilerlemeye devam edeceğimiz sözü verildi. Çok önemli adımlar attık, önemli işler başardık ancak bunlar devam ettirilmedi. Güçlükle geliştirilen birçok fırsat boşa gitti. Geçen yıllar içinde en büyük kaybımız, Batı ile Rusya ilişkilerinde güvenin çökmesi oldu."

Batılı ülkeler ile Rusya arasında diyalog için adım atılmasını isteyen Gorbaçov, "Şimdi karşılıklı suçlamalarda bulunmanın zamanı değil. Karşılıklı olarak birbirimizi anlamaya çalışmalıyız. Gelin Rusya ile Batı arasında güveni yeniden inşa edelim. Birinci işimiz bu olmalı" dedi.

Gorbaçov, Rusya Devlet Başkanı Putin’in de Batılı ile yapıcı bir diyalog istediğini dile getirdi.

Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından askeri tehdidin yerini işbirliğinin alacağı, ekonomik entegrasyon öngören  "Ortak Evimiz Avrupa" önerisini de tekrarlayan Gorbaçov, Yeni Politika Forumu çerçevesinde bu konuda bir çalışma grubu kuracaklarını açıkladı.

Gorbaçov, kısa ve uzun dönemli hedefler içeren öneri konusunda sivil toplumun ve medyanın görüşlerini alacaklarını, Avrupa kamuoyunun desteğini kazanmayı hedeflediklerini kaydetti.