Amerikan Mikrobiyoloji Derneği’nin Amerikan Mikrobiyoloji Akademisi ile birlikte yayınladığı mBio dergisinde yayınlanan araştırmanın sonuçları, suni yollardan geliştirilen virüsün koronavirüslere karşı aşı olarak kullanılabileceğini gösterdi.

Bilindiği üzere şu ana kadar insanları koronavirüslerin yol açtığı Kovid-19 ya da öncesinde görülen SARS (ağır akut solunum yolu yetersizliği sendromu) ve MERS (Orta Doğu solunum sendromu) gibi enfeksiyonlara karşı koruyan aşı geliştirilmedi.

Yapılan yeni araştırmada bilim insanları, köpeklerde olduğu bilinen fakat insanlara zararı olmayan doğal parainfluenza virüsü 5 (PIV 5) bazında, bu virüse enfekte olan hücrelere koronavirüsün dikenlerindekinin benzeri olan S-glikoprotein ürettiren bir gen ekleyerek modifiye bir virüs geliştirdi.

Fareler üzerinde MERS virüsüne karşı aşı olarak test edildi

Araştırmacılar elde ettikleri virüsü, fareler üzerinde MERS virüsüne karşı aşı olarak kullanarak test etti. MERS’in farelerde etkili olmadığı biliniyor, bu nedenle deney için MERS virüsünün insan hücresine giriş noktası olarak kullandığı DPP4 proteininin ifade edildiği model hayvanlar geliştirildi.

Laboratuvar testleri, burundan verilen virüs aşısının tek dozunun enfekte hücrelere etkili bir şekilde S-proteini ürettirdiğini ve bunun konakçı hayvanda olan bu proteine karşı bağışıklık tepkisi geliştirdiğini gösterdi.

Aşı uygulandıktan 4 hafta sonra farelere, ölümcül enfeksiyona yol açacak şekilde uyarlanmış MERS virüsü suşu verildi. Aynı virüs ayrıca S-proteini ürettiren genlerin olmadığı PIV 5 aşısının uygulandığı farelere de bulaştırıldı.

'Farelerin sadece yüzde 25'ini korudu'

Modifiye edilmiş PIV 5 virüsü ile bağışıklık kazandırılan tüm fareler MERS virüsü bulaştırıldıktan sonra hayatta kaldı. Tam aksine, S-proteini olmayan PIV 5 ile aşılanan tüm fareler ise enfeksiyondan öldü. Pasif hale getirilmiş MERS virüsüne karşı yapılan kas aşısı ise, farelerin sadece yüzde 25'ini ölümcül enfeksiyondan korudu. Ayrıca hayatta kalan farelerde enfeksiyon belirtileri tespit edildiği için araştırmacıları, pasif hale getirilmiş koronavirüslü kas aşılarının güvenli olup olmadığı konusunda düşündürüyor.

Araştırmanın yöneticilerinden biri olan Iowa Üniversitesi’nden koronavirüs uzmanı Dr. Paul McCray, "Araştırma, PIV 5 bazlı intranazal aşının farelerde MERS'e karşı etkili olduğunu ve SARS-CoV-2 de dahil olmak üzere, diğer tehlikeli koronavirüslere karşı potansiyeli açısından test edilmesi gerektiğini gösteriyor. Virüsleri gen tedarik aracı olarak kullanılmasına büyük ilgi duyuyoruz” açıklamasında bulundu.

Araştırma ekibi şimdi de çabalarını SARS-CoV-2’den koruma sağlayabilecek modifiye bir virüsün geliştirilmesine yoğunlaştırdı. Paul McCray’e göre Kovid-19’a yol açan koronavirüse karşı etkili aşı bulmak zaman meselesi.