Boris Johnson özür diledi, istifaya yanaşmadı

İngiltere'de hükümetin Covid döneminde salgının yayılmasını önlemek amacıyla kendi koyduğu kuralları ihlal ettiği suçlamaları üzerine başlatılan soruşturmanın detaylı raporu bugün yayımlandı. Soruşturmayı yürüten üst düzey bürokrat Sue Gray, incelediği 10'u aşkın parti ve toplantıda, hükümetin kendi koymuş olduğu kuralları ve yasakları ihlal ettiği ve sorumluluğun bilhassa en üst düzeyde siyasetçi ve bürokratlara ait olduğu sonucuna vardı.

26 Mayıs 2022 08:42 | Kategori: Avrupa

Parlamentoya raporla ilgili bir açıklama yapan Başbakan Boris Johnson,"Bütün sorumluluğu üstleniyorum" dedi ama daha önce kuralların çiğnenmediğini söyleyerek parlamentoyu yanılttığı suçlamalarını reddetti.

Johnson rapor sonrası, partilerin yaşandığı Başbakanlık'ta yaptığı basın toplantısında ise gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Sorumluluk aldığını ve üzgün olduğunu söyleyen Johnson, Başbakanlık çalışanlarının yanlış bir şey yaptıklarının farkında olmadıklarını savundu.

Johnson, partilerden birine atıfla yaptığı açıklamada, işten ayrılan bir kişinin vedasına katılmanın kendisi için "görev" olduğunu da söyledi.

Guardian muhabiri, Başbakanlık basın ofisinin kendilerine hiçbir kuralın çiğnenmediğini söylediğini hatırlattığı açıklamaya atıfla, "Bize yalan söylemeleri mi söylendi?" diye sordu. Johnson bu soruya yanıtı "Sizi kandırmak için çalıştıklarını düşünmüyorum" oldu.

Başbakan Johnson'a bir başka muhabir de "Siz yalancı mısınız?" diye sordu, Johnson bu soruya "hayır" yanıtını verdi.

Bir muhabirin, İngiliz toplumunda her 5 kişiden 3'ünün artık güvenilmez olduğunu düşündüğünü gösteren kamuoyu yoklamasını hatırlatmasına ilişkin ise, "İşime devam etmeliyim" diye yanıtladı.

Johnson: Dersimizi aldık

Johnson Başbakanlık'taki bu soru cevap öncesi Parlamento'da da konuştu.

Pandemi döneminde 600 gün çok ağır şartlar altında çalışıldığını, sadece 8 gün kuralların ihlal edildiğini söyleyen Johnson, bahane bulmaya ya da mazur göstermeye çalışmadığını ama ayrılan bazı çalışanlara teşekkür için veda partisi verilmesinin doğru olduğunu savundu.

Johnson, bu tür organizasyonlara, çalışanlara bizzat teşekkür etmek için katıldığını fakat partilerin, kendisi ayrıldıktan sonra uzadığını ve kuralların ihlal edildiğini ama kendisinin orada olmadığı için bunlardan haberdar olmadığını söyledi.

Bu nedenle daha önceki açıklamalarında parlamentoyu yanılttığı suçlamalarını reddeden Johnson, "Sorumluluğumu inkar etmeye çalışmıyorum, sadece daha önce niye öyle konuştuğumu açıklıyorum" dedi.

Johnson, Sue Gray'in ön raporundan bu yana, yönetim yapılanması ve işleyişine dair ilerlemeler kaydedildiği yönündeki notunu hatırlattı.

"Başbakanlıkta üst düzey yönetim tümüyle değişti" dediğinde milletvekilleri arasında gülüşmeler yaşandı.

Johnson rapordan gereken dersleri aldıklarını söyledi ve bundan sonra bu konunun aşılarak halkın önceliklerine odaklanmayı umduğunu kaydetti.

Johnson'un parlamentoya yanıltıcı bilgi verdiği suçlaması halen Avam Kamarası'nın bir komisyonu tarafından inceleniyor.

Diğer yandan rapor ve Başbakan Johnson'un rapora yanıtı ardından Muhafazakar Parti içinde liderliğe desteğin devam edip etmeyeceği de dikkatle izleniyor.

Starmer: Parlamento devreye girmeli

Avam Kamarası'ndaki oturumda ana muhalefet lideri Keir Starmer "Liderlerimiz yetersiz kaldığında, Parlamento devreye girmeli" dedi.

Starmer raporun hükümetin içindeki çürümeyi açıkça ortaya koyduğunu ve Başbakanlık'takilerin "Britanya halkının fedakarlıklarını nasıl hiçe saydıklarını" sergilediğini söyledi.

Raporun, hükümetin kendisi için ayrı, diğer herkes için ayrı kurallar bulunduğu yolundaki "kibirli ve küstah tutumunun bir abidesi" olduğunu kaydetti.

Johnson'un daha önceki açıklamalarını hatırlatan Starmer bunları artık savunmanın mümkün olmadığını, hükümetin, yasakları ihlal ettiği için para cezasına çarptırılmış olmasına rağmen, Başbakan temize çıkmış gibi davranarak sorumluluğu başkalarının yüklenmesini beklediğini de ekledi. Başbakan'ı "valizlerini toplayıp istifa etmeye" çağırdı.

Rapordaki tespitler neler?

Sue Gray, 16 farklı parti ve toplantıyı incelediği 60 sayfalık raporunda, yetkililer ve danışmanların incelenen dönemde olağanüstü baskılar altında çalıştığı göz önüne alınsa dahi, yine de bazı davranışların kuralları ihlal ettiğinin kanıtlandığını söylüyor.

Aynı dönem için polis tarafından yürütülen soruşturmaya da atıfta bulunan Gray, Covid kuralları ve yasaklarını ihlal eden parti ve toplantılara 83 kişinin katıldığını da hatırlatıyor.

"Bu etkinliklerin çoğuna izin verilmemeliydi" diyen Gray, bu hataların odağında en üst düzeyde siyasi ve bürokratik yetkililerin bulunduğunu ve sorumluluğu da onların üstlenmesi gerektiğini özellikle vurguluyor.

Buna karşılık Gray, yaptığı ön uyarılardan ve genel tespitlerini daha önce açıklamasını takiben Başbakanlığın fazla "parçalı ve karmaşık" diye nitelediği yapılanma ve yönetiminde bazı değişiklikler yapılmış olmasından memnuniyet duyduğunu da söyleyerek, rapordaki suçlamaların tonunu yumuşatıyor.

Gray, güvenlik ve temizlikten sorumlu çalışanlara yönelik saygısızlık ve kötü muamele konusunda bir çok örnek dinlediğini bunun kabul edilemez olduğunu da ekliyor ve bu konuda adım atılacağı konusunda kendisine güvence verildiğini kaydediyor.

Raporda, partilerden bazılarında kusma ve tartışmalara varan olaylar yaşandığı, güvenlik ve temizlik personeli ile karşı karşıya gelindiği belirtiliyor.

Uyarıda bulunduğu bir başka konunun ise iş yerinde alkollü içki tüketimi konusunda açık kurallar konması olduğunu söyleyen Gray, bu konuda da bütün devlet dairelerine açık kurallar bildirildiğini söylüyor.

ITV, Johnson'ın partiye katıldığını gösteren dört fotoğraf yayınladı. Bu fotoğraflardan birinde Başbakan'ın resmi evraklarını taşıdığı kırmızı çantası da görülüyor.

Sorumluluk üst düzeyde

Sue Gray, bu raporda tespit edilen hata ve yanlışlarla ilgili olarak ne tür bir disiplin süreci işletilmesi gerektiğine başka mercilerin karar vermesi gerektiğini kaydediyor.

Bununla birlikte özellikle altını çizdiği şey, daha alt düzeyde görevlilerin, Covid kurallarının ihlal edildiği bu toplantılara üstleri tarafından organize edildiği için ya da onlar da orada oldukları için gittikleri. Gray bu kişilerin bu deneyimden bir şeyler öğrendiklerine kuşku olmadığını söylüyor ve yürütülebilecek muhtemel disiplin süreçlerinde bunun göz önüne alınmasını diliyor.

Kamuoyunun hükümetin odağında bu tür davranışlara tanık olmaktan rahatsız olacağını, halkın en üst düzeydekilerin, en titiz şekilde kurallara uymasını umduğunu söyleyen Gray olanların bu beklentilerin çok altında kaldığını vurguluyor.

Ön rapor ve polis soruşturması

2020 yılının Mart ayından itibaren Boris Johnson hükümeti tarafından, İngiltere'de ve Birleşik Krallık'ın diğer parçaları olan Galler, Kuzey İrlanda ve İskoçya'da koronavirüs salgınının yavaşlatılması amacıyla cezai yaptırımı olan sosyal mesafe yasakları uygulandı.

Fakat 2021 yılından itibaren medyaya sızdırılan çok sayıda fotoğrafın, iki yıl ara ara süren Covid yasakları döneminde, hükümet mensuplarının, ofislerinde çeşitli defalar partiler verdiğini ortaya koyması üzerine önce en üst düzey kamu görevlisi Simon Case soruşturma yapmakla görevlendirildi.

Ancak kısa süre içinde bizzat Simon Case'in ofisinde de iddialara konu partilerden birinin verildiği anlaşılınca Case bu görevden çekildi yerine bir başka üst düzey bürokrat olan Sue Gray'e aynı görev verildi.

Sue Gray, Covid salgını nedeniyle hükümet tarafından konulan yasakların yine hükümet tarafından verilen çok sayıda parti ile ihlal edildiği suçlamalarıyla ilgili olarak yaptığı soruşturmanın ön raporunu Ocak ayında vermiş ve "liderlik başarısızlıklarından" söz etmişti.

Gray, Mayıs 2020-Nisan 2021 dönemine ilişkin iddiasını inceledi. "Bu toplantıların bazılarındaki davranışları haklı göstermek çok güç" ifadesini kullanarak, "Britanya halkının uyması beklenen kurallara hükümetin kalbinde uyulmamasını" ciddi bir hata olarak tanımladı.

Fakat bu raporun detaylı sonuçlarının, Londra Emniyet Müdürlüğü tarafından yürütülen cezai soruşturmanın tamamlanmasından sonra açıklanacağı bildirildi.

Başbakan Johnson ve eşine de para cezası verildi

Londra Emniyet Müdürlüğü tarafından Başbakanlık ve hükümete ait ofislerde Covid yasaklarının çiğnendiği iddiaları üzerine açılan soruşturmada ise Başbakan Boris Johnson, eşi Carrie ve Maliye Bakanı Rishi Sunak da dahil 126 siyasetçi ve memura para cezaları verildi.

Ancak yakınlarda medyaya sızdırılan yeni fotoğraflarda Başbakan Johnson'un yasaklı dönemde verilen başka bir partide eğlendiği ve içki içtiği görülmüş ve polisin neden Başbakan'a bu ihlal nedeniyle de ceza kesmediği sorgulandı.

Şu ana kadar kamuoyunda "Partygate" ya da "Parti skandalı" diye anılan bu olaylarla ilgili olarak İstifa eden en üst düzey yetkili, kayıt altına alınan bir toplantıda Covid kurallarıyla ilgili eleştirilere gülüp alaya aldığı görülen Başbakan Johnson'ın basın sözcüsü Allegra Stratton oldu.

Muhalefet ise Başbakan Johnson'u, parlamentoyu bilerek yanıltmakla suçluyor.

Johnson çok sıkı mesafe kuralları koyup başta kendisi uymamakla suçlanıyor

Rapor neden önemli?

Sue Gray'in raporu Boris Johnson'un siyasi geleceği açısından önemli bulunuyor.

Johnson'ın lideri olduğu iktidardaki Muhafazakar Parti'nin iç tüzüğü gereğince, Başbakan'ın yerine yeni bir lider seçimine gidebilmek için, partinin milletvekillerinin en az yüzde 15'inin yani toplam 54'ünün, parti yetkili kurullarına Johnson hakkında güvensizlik mektubu yazması gerekiyor.

Şu ana kadar partinin kaç milletvekilinin böyle bir mektup yazdığı bilinmiyor ama kulislerden gelen son bilgiler, bazı milletvekilinin Sue Gray'in raporunu ve Başbakan'ın rapora nasıl bir tepki vereceğini bekleyip ona göre karar vereceklerini gösteriyordu.

Parti için muhalifler bir kez güvensizlik ve liderlik yarışı süreci başlatılırsa, Johnson'un desteğinin daha da eriyeceğini düşünüyor.

Ana muhalefet İşçi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Angela Rayner raporda anlatılanların "savunulamayacağını" yazdığı sosyal medya mesajında, "Boris Johnson'un başbakanlığı yukardan aşağıya çürük. Kültürü yerleştiren o. Onun sorumluluğu altında oldu bunlar" dedi.

Liberal Demokrat Parti lideri Ed Davey da Twitter hesabında yaptığı açıklamada, "Sue Gray'ın raporu Boris Johnson'ın liderliğindeki şok edici hataları ortaya koyuyor. Başka bir lider olsa böyle olumsuz bir rapordan sonra mecburen istifa ederdi ama Muhafazakar Parti'nin milletvekilleri hala Johnson'u koruyor ve onun koltuğa yapışmasına izin veriyor" ifadelerini kullandı.

'İçki kokusu neredeyse burnunuza geliyor'

Bu soruşturma Noel tatilinden bir hafta önce başlamıştı.

Bugün rapor açıklandı: 37 sayfa. Dokuz fotoğraf.

Bütün partiler yasaklanmışken resmi binalarda yapılan bu partilerde tüketilen alkolün kokusu neredeyse burnunuza geliyor.

Şarap ve peynir.

Bira ve pizza.

İçkiyi fazla kaçırıp çıkaranlar var.

İki kişi arasında 'küçük çaplı bir sürtüşme" diye tanımlanan bir olay yaşanıyor.

Çalışanlar partilerden sonra gece yarıları ofislerinden ayrılıyor.

E-mektuplar ve WhatsApp mesajlarından yapılanların yanlış olduğunun bilindiği anlaşılıyor.

Bunlardan birinde başbakanın özel kalem müdürü Martin Reynolds, "Galiba kimse fark etmeden atlattık" diyor.

Ama, pek atlatamadıkları sonra anlaşılıyor.

Sue Gray, yüksek dozda "ölçülü ifadeler" kullandığı raporunda açıkça "Birçok kişi hükümetin kalbinde bu tür davranışlar yaşanmış olmasından umutsuzluğa kapılacaktır. Bu davranışlar halkın bu düzeyden beklediği en yüksek standartların çok altında kalıyor" diyor.

Sitemiz yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm haklarının sahibidir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir.

İlgili Haberler