Güvenlik ve hastane kaynaklarına göre, Perşembe günkü gösteriler sırasında göz yaşartıcı gaz ve plastik mermili müdahalede yaralananlardan beşi hayatını kaybetti. Uluslararası Af Örgütü, Irak güvenlik güçlerinin daha önce görülmemiş gözyaşartıcı gaz fişeklerinin kullanıldığını ve bunlarını standart gaz fişeklerine kıyasla 10 kat daha ağır olduğu belirtildi.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Irak hükümetinin göstericilerein meşru taleplerine kulak vermesi gerektiğini, medya ve ifade özgürlüğüne yönelik olarak son dönemde getirilen kısıtlamaların gevşetilmesi gerektiğini belirtti.

Bütün tarafların şiddeti reddetmesi gerektiğini söyleyen Mike Pompeo Ekim ayı başında yaşanan olaylara ilişkin Irak hükümetinin açtığı soruşturmanın güvenilirlik açısından yetersiz olduğunu ifade etti, "Irak halkı adaleti hak ediyor" dedi.

Irak'ta en az bir aydır süren ve 250 kişinin hayatını kaybettiği barışçıl gösterilere yönelik saldırılar Şii din adamları tarafından kınandı.

Irak’ın Şiiler için kutsal kenti Kerbela’da Cuma hutbesi sırasında Irak Şiileri'nin dini lideri Ayetullah Ali El Sistani'nin sözcüsü Ahmed El Safi,barışçıl göstericilere yönelik saldırıları ve haksız şiddetin her şeklini kınadıklarını belirtti, sorumluların hesap vermesi çağrısında bulundu.

Sistani'nin sözcüsü, güvenlik güçlerinin ya da paramiliter grupların göstericilere müdahale etmesi halinde "iç çatışma ve kaos" uyarısında bulundu.

"Yetkililerin hiçbir şahıs ya da gruba veya bölgesel ya da uluslararası bir tarafa Irak halkına kendi görüşlerini dayatmasına izin vermemeleri çağrısı yaptı. Bu hafta başında güvenlik güçlerinin göstericilerin üzerine ateş açması sonucu en az 18 kişinin öldüğü Kerbela’daki hutbede Şii din adamının bu sözleri İran’a mesaj olarak yorumlandı.

Sosyal medyada bir grup göstericinin İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ve İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani’nin yüzlerini çizili bir şekilde gösteren posterlerine ayakkabı fırlattığı görüntüler paylaşıldı. Irak’taki protestolarda çok sayıda göstericinin tepkilerinin odağında güçlü siyasi partiler ve devlet destekli milislerle yakın ilişkileri olan İran var.

Irak’ın Kürt kökenli Cumhurbaşkanı Berham Salih, yeni bir seçim kanunu hazırlanır hazırlanmaz erken seçime onay vereceğini söyledi. Göstericilere destek veren Berham Salih reformların anayasal yöntemlerle uygulanması gerektiğini de vurguladı.

Ancak yeni hükümetin kurulması süreci haftalar hatta aylar sürebilir. Kabinede yapılacak değişikliğin ise göstericileri memnun etmesi olası görünmüyor.

Reuters’a konuşan kaynaklara göre, Irak’ın Şii Başbakanı Abdülmehdi’nin ülkedeki etkili siyasi isimler tarafından görevden alınmasına yönelik çabaları engellemek üzere İran devreye girdi.

Şii din adamı Mukteda El Sadr, Irak Başbakanı’nın ABD’nin Saddam Hüseyin’i devirmesinden bu yana düzenlenen en büyük kitlesel gösterilerin durdurulması için erken seçime gitmesini talep etmişti. Sadr, İran destekli milislerle kurulan ittifakla parlamentoda ikinci en büyük siyasi güç konumunda olan ana siyasi rakibi Hadi El Amiri’ye Irak Başbakanı’nın devre dışı bırakılması çabalarına destek verme çağrısında bulundu.

Ancak İran Devrim Muahfızları Komutanı Kasım Süleymani Bağdat’ta Çarşamba günü yapılan gizli bir toplantıyla duruma müdahale etti. Reuters’a bilgi veren ve toplantıyla ilgili bilgi sahibi olan beş kaynağa göre Süleymani Amiri ve milis liderlerinden Irak Başbakanı Abdülmehdi’ye destek vermeye devam etmelerini istedi.

İranlı bir güvenlik yetkilisi ise Kasım Süleymani’nin Çarşamba günü yapılan toplantıya katıldığını doğruladı, Süleymani’nin "tavsiye vermek amacıyla” orada bulunduğunu belirtti. İranlı yetkili, "Irak’ın güvenliği bizim için önemli. Daha önce onlara yardımcı olduk. Kudüs Gücü Komutanımız düzenli aralıklarla Irak ve diğer bölge ülkelerini ziyaret eder, özellikle de müttefiklerimiz yardımımızı istediğinde” ifadelerini kullandı.

Kasım Süleymani’nin komuta ettiği Kudüs Gücü Tahran’ın Irak, Suriye ve Lübnan’daki silahlı gruplarının koordinasyonundan sorumlu. Süleymani sık sık Irak’ı ziyaret ediyor ancak ülkedeki duruma doğrudan müdahale etmesi Iran’ın Irak’ta ve bölge genelinde gittikçe artan nüfuzunun işaretlerinden biri olarak görülüyor.

Irak’ın krizi aşamaması halinde İran ABD’nin işgalinden bu yana aşama aşama Irak’ta inşa ettiği nüfuzunu kaybetme riskiyle karşı karşıya.