ÜÇ büyük dinin kutsal mekânlarına ev sahipliği yapan Kudüs zor günlerinden birine daha tanıklık edecek. ABD Başkanı Donald Trump’ın aralık ayında açıkladığı karar uyarınca, Tel Aviv’den taşınan ABD Büyükelçiliği Kudüs’te açılıyor. Trump yönetimi, taşınma törenini İsrail’in 70’nci kuruluş yıldönümüne denk getirdi. Yeni büyükelçilik binası açılana kadar tabelaları değiştirilen ABD Başkonsolosluğu, büyükelçilik olarak hizmet verecek. Taşınma kararının mimarlarından olan ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman, Filistinlilerin tepki göstermesini eleştirerek, ABD’nin barış karşıtı hareket edeceğine dair bir neden olmadığını savundu ve "Filistinlilere yardım etmek için buradayız” dedi.

Büyükelçiliğin taşınacağı caddeye İsrail ve ABD bayraklarının yanı sıra "Siyon dostu Trump” ve "Trump İsrail’i büyük yaptı” yazılı billboardlar asıldı. Törene katılmayacak olan ABD Başkanı Trump’ın yaklaşık 800 davetliye telekonferansla hitap etmesi bekleniyor. Törene ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sullivan, Hazine Bakanı Mnuchin ile Trump’ın damadı Kushner ve kızı Ivanka katılacak.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, büyük kutlamaların hazırlandığını açıklarken, Filistinliler ise büyük gösterilere hazırlanıyor. Filistin Kurtuluş Örgütü, büyükelçiliğin taşınmasını ‘Tüm Araplara karşı bir prokovasyon’ olarak niteledi.

Netanyahu, ABD Büyükelçiliği’nin Kudüs’e taşınacak olması sebebiyle düzenlenen galada yaptığı konuşmada, galaya katılan 32 devletin diplomatlarına büyükelçiliklerini Kudüs’e taşıma çağrısı yaparak, bu adımın "barışı kolaylaştıracağını” savundu. 

Tören öncesi Kudüs’teki hava oldukça gergin. Filistinliler, 14 Mayıs 1948’de İsrail’in Filistin topraklarında bağımsızlığını ilan etmesi ve Filistinlilerin zorunlu göçe tabi tutulması nedeniyle 15 Mayıs’ı "Nekbe” (Büyük Felaket) olarak anıyor. ABD’nin Kudüs kararını protesto için bugün, Nekbe’nin 70’nci yılı münasebetiyle de yarın geniş katılımlı gösteriler düzenlenecek. İsrail polisi, ABD’nin Kudüs’teki elçiliğini taşıyacağı binanın bulunduğu cadde ve Doğu Kudüs’teki "Eski Şehir” çevresine ilave ekipler yerleştirdi.

İsrailli bir grup motosikletçi dün ABD’nin Tel Aviv’deki Büyükelçiliği’nden yola çıkarak Kudüs’te açılması beklenen büyükelçiliğin önüne gelerek şov yaptı.

Fanatik Yahudilerin dün Kudüs’teki Mescid-i Aksa’ya baskınına eşlik eden İsrail polislerinin Aksa muhafızlarına saldırdığı belirtildi. Kudüs İslami Vakıflar İdaresi Basın Sözcüsü Firas ed-Dibs, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Aksa’nın avlusuna girerek provokatif davranışlar sergileyen fanatik Yahudileri engelleme girişiminde bulunan Aksa muhafızlarının İsrail polisinin saldırısına uğradığını söyledi. Dibs, İsrail polisinin, radikal Yahudileri engellemek yerine Aksa avlusunda bulunan vakıf görevlilerine ve muhafızlara saldırdığını kaydetti. 

Bir vakıf güvenlik görevlisi, kendisini gözaltına almaya çalışan İsrail polisine karşı savunurken görüntülendi. İsrail’de "Heykel Örgütleri” adıyla bilinen fanatik grup, geçen salı Yahudilere Mescid-i Aksa’ya "toplu baskın” çağrısı yapmıştı. Filistin Vakıflar ve Dini İşler Bakanı Şeyh Yusuf Edis, Yahudilerin Kudüs ve Mescid-i Aksa’ya yönelik ihlallerine karşı Arap ve İslam dünyasını acilen harekete geçmeye çağırdı.

Müslümanların ilk kıblesi ve Hazreti Muhammed’in miraç yolculuğuna çıktığı yer olan Mescid-i Aksa ile Hıristiyan ve Yahudilerin en kutsal mekânlarına ev sahipliği yapan Kudüs, 1917’de Osmanlı egemenliğinden çıktı.

Doğu Kudüs’ü 1967’de işgal eden İsrail, yarım asırdır burayı Yahudileştirmek için yoğun çaba sarf ediyor. Batı Şeria’da yaşayan 3 milyona yakın Filistinli, İsrail’in etraflarına ördüğü duvardan dolayı Kudüs’e giremiyor. Abluka altındaki Gazze Şeridi’nde yaşayan 2 milyon Filistinlinin de Kudüs’e girişi yasak.

Doğu Kudüs’te yaşayan 300 binin biraz üzerindeki Filistinli, İsrail makamlarının verdiği "Kudüs Kimlik Kartı” ile şehirde sürekli ikamet etme iznine sahip bulunuyor. İsrail vatandaşı sayılmıyorlar, devlet hizmeti alamıyorlar. Öte yandan ev yıkımlarından tutuklamalara pek çok zorlukla karşı karşıyalar. İsrailli insan hakları kuruluşu B’Tselem’in yayımladığı verilere göre, İsrail 1967’den bu yana 14 bin Filistinlinin ikamet iznini iptal ederek Doğu Kudüs dışına sürdü.

Doğu Kudüs’teki nüfus yapısını Yahudiler lehine değiştirmeye çalışan İsrail yönetimi, uluslararası hukuka aykırı olarak burada 10 Yahudi yerleşim birimi inşa etti. Bu yasadışı yerleşim birimlerinde 200 binin üzerinde kişi yaşıyor.

Birleşmiş Milletler’in (BM) 1947’de hazırladığı plan üç semavi dinin kutsal sayması nedeniyle Kudüs’e özel bir statü verilmesini öngörüyordu. 1948’de Kudüs’ün batısını ele geçiren İsrail, 1967’de de Doğu Kudüs’ü işgal etti. 1980’de İsrail ‘birleşik Kudüs’ü’ başkent ilan etti. BM Güvenlik Konseyi aynı yıl, İsrail’in başkent kararını geçersiz sayan bir karar kabul etti. Filistinliler, Doğu Kudüs’ü kurulacak Filistin devletinin başkenti kabul ediyor.