radyobir
radyobir

Suriye'deki yeni dengeler Avrupa'yı nasıl etkileyecek?..

Türkiye'nin kuzeyine düzenlediği Barış Pınarı harekatı ve IŞİD lideri Ebubekir El Bağdadi'nin öldürülmesi Suriye'de kartların yeniden dağıtılmasına yol açtı.

03 Kasım 2019 12:40 | Kategori: Dünya

Türkiye sınırında istediği derinliğe ilerledi, ancak bu operasyon orta ve uzun vadede Türkiye'nin aleyhine döner mi? Avrupa ve NATO ile ilişkileri bu operasyonun ardından nasıl etkilenir? Kürtler'in açtığı kamplardan kaçan yabancı cihatçılar Avrupa için yeni bir tehdit oluşturur mu? IŞİD lideri Bağdadi'nin ölümü, Avrupa'daki cihatçı hareketi ayaklandırır mı? Bölgedeki gelişmeler ve Avrupa'da yükselen "İslam ve Müslüman karşıtı" söylemler birbiriyle ilgili mi? Avrupa'da yaşayan Müslümanlar bütün bu gelişmelerden nasıl etkileniyor? Her yıl "Küresel Terör Endeksi- GTI" açıklayan Ekonomi ve Barış Enstitüsü (IEP) uzmanlarından, Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika operasyonları direktörü Serge Stroobants, VOA Türkçe için bu soruları değerlendirdi.

VOA Türkçe: IŞİD lideri Ebubekir El Bağdadi'nin öldürülmesi cihatçı harekette ne değiştirecek?

Serge Stroobants: Bağdadi'nin yakalanması, Usama Bin Laden'in yakalanmasına benziyor. Öldürülmesinin yaratacağı etki de benzer olacaktır. Elbette bu örgüte büyük bir darbe vuracaktır ama bu 'hareketin sonu' anlamına gelmiyor. Örneğin çihatçıların militan bulma gerekçelerini değiştirmeyecek. Cihatçı örgütlenme değişken bir ögürt yapısı. Yerel ya da en tepede ölen bir liderin yerini alacak isim önceden bellidir zaten. Afganistan'da, bir Taliban yerel liderinin ömrü 2-3 ay. Lider olur olmaz yerine gelecek isim hemen belirleniyor. Hızlı bir rotasyon var örgütte. Büyük lider ölünce de, derhal yerine yeni isim belirlendi.



ABD'nin düzenlediği operasyonda öldürülen IŞİD eski lideri Ebubekir El Bağdadi

VOA Türkçe: Bağdadi'nin Ölümünün Avrupa'daki cihatçı tehdit açısından bir etkisi olur mu?

Serge Stroobants: Bağdadi'nin ölümünün Avrupa'ya tek etkisi, belkide bazı intikam saldırılarına yol açması olabilir. Uyuyan hücreler ya da harekete sempatisi olan bazı kişilerin harekete geçmesi olabilir. Bunlar da bıçaklı, satırlı saldırılar gibi, bireysel küçük saldırılar şeklinde olabilir. Örgütün büyük bir eylem yapma kapasitesi yok.

VOA Türkçe: Fransa, Irak'tan cihatçılarını almasını istedi. Ama zaten büyük iç zorluk yaşayan Irak yönetimi bu talebe mesafeli. Bağdadi'nin ölümü yabancı cihatçıların durumunu nasıl değiştirir?

Serge Stroobants: Bu cihatçıların durumunu asıl Türkiye'nin saldırısı değiştirdi. Koalisyon güçlerinin IŞİD karşıtı saldırısı sırasında bu cihatçılar yakalanmış, Kürtler'in kontrolündeki kamplarda denetim altında tutuluyordu. Nerede olduklarını, ailelerinin nerede oldukları biliniyordu. Ama şimdi, kamplar açıldı, cihatçıların bazıları kaçtı. Durum farklı. Batılı ülkeler için sahadaki durum net değil. Suriye'deki askeri durum da net değil. Batı şimdi, ya onları orada bırakacak ve nerede olduklarını bilemeyecek, ve bu cihatçılar Avrupa'ya kadar uzanan bir tehdit oluşturabilecekler. Ya da onları kendisi getirecek. Ama bu durumda da bu isanları ne yapacak? Hapishaneye koyarak cezalandıracak. Ama cezaevinde bu kişiler daha da radikalleşiyorlar, cezaevleri cihatçıların radikalleşmesi ve diğerlerini de radikalleştirmesi için en elverişli ortam.. Sadece 2-3 Avrupa ülkesi, bu suçluları izleyebilir ve bir tehdit olmaktan çıkmasını topluma yeniden katılmasını sağlayabilir. Bunun dışındaki ülkelerde, bu cihatçıların her biri bir tehdit oluşturacak. Üstelik onları buraya getirmek, onları kahramanlaştıracak. Ve bu Avrupa'da diğerlerini de IŞİD'e katılma konusunda cesaretlendirecek.



IŞİD mensubu yabancı savaşçı sayısı binlerle ifade ediliyor

Danimarka, Belçika gibi bazı ülkelerde çifte vatandaşlığı düşürme fikri var. Ama bu da hukuki olarak çok zor bir işlem. Kürtlerin bu cihatçıları tutması, Belçika gibi, Fransa gibi ülkeler için en iyi çözüm idi. Şimdi ciddi bir problem var.

VOA Türkçe: Türkiye'nin operasyonunu Avrupa nasıl değerlendirdi?

Serge Stroobants: Türkiye'yi farklı açılardan değerlendirmek lazım. NATO ve AB ile ilişkisi olan batıya dönük bir Türkiye var. Ve bir başka Türkiye var ki, Orta Doğu batağında bir Türkiye. Bu iki pozisyonu da anlıyorum. Türkiyenin sınırını koruma talebini anlıyorum. Ama askeri operasyonunda sorun seçilen yöntem. Bunu şiddet ile, tek taraflı yapması doğru bir yöntem değildi.

"Batı, Kürtlerin istediğini yapamayacağını biliyordu"

VOA Türkçe: Türkiye orta ve uzun vadede kaybeder mi?

Serge Stroobants: Suriye'deki çatışmanın uzun süreli etkisi yıllar önceden başladı bile. Eğer bir aktör bölgenin hakimi olmak istiyorsa, o zaman uzun vadeli bir çatışma içine girmiş demek. Bu çok açık. Ben düşünüyorum ki, IŞİD'e karşı koalisyon ve bölgede yaratmak istediği etki başından beri yanlış yapıldı. Yerel güçleri kullanmak, onlara silah ve eğitim desteği vermek, havadan bombardıman desteği doğru bir yöntem değildi.



Türkiye'nin 9 Ekim'de başlattığı sınır ötesi operasyona katılan yerel birlikler

Yerel güçlerin hizmetini kiraladığınızda, onlar da size bir fatura gönderiyor. Ve başından beri Avrupalı güçler bu faturayı ödeyemeyeceklerini biliyorlardı. İşte bu noktadan itibaren Batı'nın tavrı çelişkili idi. ABD Suriye'den çekildiğinde, Kürtler, Türkler'in vicdanına terk edildi.

VOA Türkçe: Avrupa toplumunda türban, İslam, Müslüman azınlık tartışmaları yükseldi. Özellikle Fransa'da bu tartışmalar alevlendi. Bu yükselen tartışmaları nasıl analiz ediyorsunuz? Bölgede olanların Avrupa toplumuna bir etkisi olabilir mi?

Serge Stroobants: Yıllardır, bölgedeki çatışmaların ya da Avrupa'daki saldırıların İslam ile ilişkisi olduğu fikrine karşı çıktım. İkisi arasında bağ kurmak son derece derin bir çelişki. "İslam'ı ya da Müslümanların toplumumuzda inançlarını pratike etme haklarını" eleştirmek büyük bir hata. Ve bu hatanın bir bedeli var. Birinci bedel, aşırı sağın yükselmesi oldu. Ve bu da aşırı sağ terörün yükselmesi gibi bir sonuç da doğurdu. Batı toplumları için bu çok tehlikeli.

Bu şekilde konuşmak, ateşe körükle yaklaşmak, hatta pek çok ateşe körükle yaklaşmak demek. İslam ve olanlarla bir ilişki kurma yanılgısına kapılmak, Avrupa'da ve Fransa'daki bir toplumu parmakla göstermek, radikalleşmeyi beslemek anlamına gelir. Bunu yaptıkça, radikallere daha fazla gerekçe verirsiniz. Ve radikalleşmenin kaynağı siz olursunuz. İslam'ın Selefi ve cihatçı yorumu gerçekten marjinal bir yorum ve gerçek İslam bu değil. İslam üzerine çalışan uzmanlar bunu çok iyi bilir. İnsanlar kendilerini tehdit altında hissettikçe, radikal söylemleri daha çok dinlemeye başlarlar. Bu büyük bir hata.

VOA Türkçe: Avrupa cihatçılığı, Avrupalı bir sorun, Orta Doğu'da olanlarla bağlantısı yok mu diyorsunuz?

Serge Stroobants: Küresel terör endeksimizin yeni raporunu 20 Kasım'da açıklayacağız. Avrupa'da ve dünyadaki rakamlar karşılaştırılacak gibi değil. Avrupa halen en sakin kıta. En karmaşık bölgeler ise Orta Doğu ve Kuzey Afrika. Dolayısıyla Avrupa cihatçı probleminden söz edemeyiz. Fransa'da insanlar güvende oldukları için saldırı ya da olaylar büyük etki yaratıyor. Halbuki Orta Doğu'da bu olanlar günlük hale gelmiş Dediğim gibi karşılaştırması bile olanaksız.

VOA Türkçe: Operasyonun ardından kısa vadede Suriye'de nasıl bir fotoğraf görüyorsunuz?

Serge Stroobants: Kürtler için durum zor. Kendilerine yeni belki de en eski müttefiki bulmak zorundalar. Suriye yönetimi yani. Türkiye'nin durumu ise operasyonun alacağı biçime göre belirlenecek.



ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri

VOA Türkçe: Türkiye ve AB ilişkileri operasyondan sonra bitti mi?

Serge Stroobants: Türkiye ve AB'nin birbirine ihtiyacı var. Dediğim gibi iki farklı Türkiye var. Ve durum gerçekten zor.

VOA Türkçe: NATO'daki geleceği?

Serge Stroobants: Bu konuda bir endişe görmüyorum. Bu tartışıldı. Ve NATO için bu bir problem oluşturmaz.

Sitemiz yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm haklarının sahibidir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir.
YUKARI