Müesses nizamın ve Amerikan derin devletinin yoğun uğraşlarına karşın Trump başkanlığı bırakmayacak gibi gözüküyor. Başkan Obama’nın son dört yılı başarısız geçtiği için Trump’ın politikaları biraz zorlamayla çok başarılı gözükebilir. Şimdiden Amerika’nın büyük stratejistlerinin Trump’a dış politika konusunda önerileri var. Öncelik yılların zihnini yıpratmadığı strateji uzmanı Henry Kissinger’de.

Kissinger, Trump’a  dört ayrı tavsiyede bulunuyor. Bu yazımızda bu tavsiyeleri ele alacağız. İlk tavsiye Trump’ın ticari konularda ve Güney Çin denizinde Çin’le çatışmaya girmemesi. Kissinger’e göre rakip ülkeler ortak olmalı ve kazan-kazan temelinde işbirliği yapmalılar. Yoksa, Pasifikte 194 yılında olduğu gibi savaşın içine çekilebilirler.

Rusya konusuna gelince, Kissinger, Putin’in büyük güç olarak tanınmak istediğini ve Amerika’nın politikalarının altında ezilmiş bir ülke görüntüsü vermek istemediğini söylüyor. Kissinger’e göre Rusya uluslararası sisteme bağlanabilir. Bunun çaresi ise; Ukrayna’yı bir ileri karakol olarak kullanmak yerine, Rusya ile NATO arasında bir köprüye döndürmektir, diyor. Ukrayna adame merkeziyetçi bir yapıya  kavuşmalı ve tartışmalı doğu bölgelerine otonomi verilmelidir. Eğer mali ve üstün askeri gücümüzü dikkatsizce kullanırsa Putin Rusya’sı St.Petersburg’dan Vladivostok’a kadar çatışmalarla dolu bir alana dönüşür ki bu durum bütün dünya dengelerini bozar.

Avrupa konusunda ise Kissinger değişik görüşler ileri sürüyor. Kissinger’e göre Avrupa büyük güç kategorisinden çıkarılmalı. Askeri gücünü geliştirmeyen veya geliştirmeye takati olmayan  Avrupa’nın diplomasi hamleleri yalnızca politikaya sıcak hava pompalıyor. İngiltere’nin AB’den ayrılması, Kissinger’e göre, onların bürokratik uğraşlardan vazgeçerek stratejik sorumluluklarını kavramalarına yardım edebilir.

Ortadoğu konusunda, Kissinger, Suriye ile barış yapılıp Bosna-Hersek’in federalleştirilmesinde olduğu gibi Suriye’yi kantonlara ayırmayı öngörüyor.. Bu durum, ilgili devletlerinde yardımıyla  Esed’in Suriye’yi terk etmesine yol açabileceğini söylüyor. İran ise, Soğuk Savaş döneminde Rusya’ya yapıldığı gibi çevrelenmeli, diyor. İran, Ortadoğu’da hem emperyal hem de devrimci bir güç gibi davrandığı için tehlikeli gözüküyor. İran’ın tutumu İsrail’e avantaj sağlıyor. Şii nüfuzundan çekinen Sünni Arap devletlerinin İsrail’e yakın duruşundan faydalanılmalıdır, diyor. Ancak, bölgede barış için Filistinlilerin yaşamı en geniş biçimde geliştirilmeli ve yasal yapılanma olmadan onlara yarı otonomi verilmelidir, şeklinde bir de önerisi var.

Trump, kendisine yapılan bu tavsiyeleri tutar mı? Bilinmez! Ancak, Amerikan stratejistleri Turmp’ı uluslararası sorunları çözme konusunda güç dengesine önem veren Theodore Roosevelt’e benzetiyorlar. Eski  Amerikan başkanlarından olan Roosevelt kendilerine dost olanlarla işbirliğini, olmayanlara ise güç kullanılmasını öneriyordu ve uygulamıştı da. İş dünyasında geçerli  olan bu görüşe Trump’ın da bir tüccar olarak sahip olduğu ileri sürülüyor. Trump yeni dünya düzeninde sorunlu bölgeleri güçlü liderlerin yönetmesini ve kendisiyle işbirliği yapmasını istiyor. Bu durumda, Amerika, Rusya, Çin ekseninin dostluğu bir çok ülkeyi zor durumda bırakabilecek. Her üçünün de korktuğu aşırı İslami hareketler ve terör. Bu nedenle. Trump, DAEŞ’in temizlenmesini isterken, Esed’in varlığına aldırmıyor. Avrupa dışında kalmış kuzenleri  NAFT’a adlı  ekonomik örgütün bir parçası haline getirebilir. Dışarda kalacak İrlanda’nın durumu acıklı olabilir. Baltık ülkeleri artık Rusya saldırısı olmayacağı için Batı’dan para sızdıramayacaklardır. Meksika belki Latin Amerika ülkeleriyle yeni ortaklıklara gidebilecektir. Türkiye’de herhalde bir yerde pozisyon alacaktır.

Bekleyip görelim.