Iraklıların çoğunun gözünde, IŞİD'le (Irak Şam İslam Devleti) mücadelede ülkelerinin en önemli müttefiki ABD ve koalisyon güçleri değil.

Onlara göre söz konusu müttefik, IŞİD'in Bağdat'a ilerleyişini durduran İran.

Irak, Sünni radikal grup IŞİD karşısında acil yardıma ihtiyaç duyduğunda, Şii İran bu desteği kendine görev edindi.

Bugünlerde günde iki üç İran askeri uçağı Bağdat havalimanına inerek, silah ve mühimmat getiriyor.

Kudüs Gücü ve Kasım Süleymani Irak'ta

Irak güçlerini, İran'ın en önemli askeri gücü olan Devrim Muhafızları'nın özel birliği Kudüs Gücü ve en ünlü komutanı General Kasım Süleymani organize ediyor.

Kudüs gücü ve Süleymani, Iraklı Şii milislerin de fiili olarak lideri konumuna gelmiş durumda.

İran, Irak'la sınırında militanlara karşı hava saldırıları da düzenliyor.

ABD güçlerinin 2011'in sonunda Irak'tan ayrılmasının sonucu olarak Tahran'ın Bağdat üzerindeki etkisi beklenmedik bir seviyeye ulaştı.

ABD öncülüğündeki koalisyon güçleri Irak'ın kuzeyindeki bazı yerlerde militanları püskürtmeyi başarsa da, birçok Iraklı, Amerikalıların asıl olarak Kürtlere yardım etmek istediğini düşünüyor.

Ağustos ayında hava saldırıları, IŞİD'in Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkenti Erbil'e yönelik tehdidini engellemişti.

Ancak birçok Iraklıya göre bunun nedeni de İran silahlarının hava yoluyla Kürtlere ulaştırılması.

IŞİD'in geçtiğimiz yılın yaz aylarındaki ani saldırısında Irak ordusunun ülkenin kuzey ve batısında erimesi, İran'a devreye girme fırsatı verdi.

Şii gönüllülerin boşluğu doldurmak için savaşa katılması, zaten önceden de İran'la müttefik olan Şii milisleri güçlendirdi.

Bu milis güçleri artık Irak güvenlik sistemine az çok entegre olmuş durumda.

10 milyar dolarlık silah yardımı

Hassas konularda konuşma izni bulunmadığını belirterek ismini vermek istemeyen bir Iraklı hükümet yetkilisi, "İran'ın Irak'taki nüfuzu her geçen gün daha sıkı ve daha hızlı bir şekilde artıyor" diyor.

Yetkiliye göre geçtiğimiz yıl İran Irak'a yaklaşık 10 milyar dolar değerinde silah ve mühimmat sattı.

Bunların büyük bölümünü otomatik tüfekler, ağır makineli silahlar ve roketatarlar oluşturuyor.

Eski Şii milis lideri Cemal Cafer bir basın toplantısında, İran kargo uçaklarının günlük olarak Bağdat'a silah getirdiğini doğrulamıştı.

Bazı Sünniler is ortadaki durumdan dolayı kaygılı.

'İran, Irak'a hükmediyor'

Sünni milletvekili Muhammed el-Karbuli, ABD'nin, İran'ın Irak'taki etkisini azaltmak için radikal gruplarla mücadelesinde Bağdat'ı daha fazla desteklemesi gerektiğini söylüyor.

El-Karbuli, "Bugün İran Irak'a hükmediyor" diyor.

Milis grubu Badr'ın lideri, İran'la yakınlığı bulunan etkili Şii politikacı Hadi el-Amiri, son televizyon röportajında "Irak'ın, ABD'nin Orta Doğu'daki yanlış politikalarının mağduru olduğunu" söyledi.

El-Amiri, bölgedeki radikal Sünni grupların öncüllerinin, geçmişte ABD himayesinde olduklarını ve bundan faydalandıklarını söyledi.

Şii siyasetçi, ABD öncülüğündeki koalisyonun amacının IŞİD'i yok etmekten ziyade kontrol altına almak olmasından korktuğunu söylüyor.

Irak'ın Sünni bir siyasetçi olan savunma bakanı Halid El- Obeidi geçen hafta, radikal militanlar karşısında İran'ın Irak'a yardımının 'stratejik bir ihtiyaç' olduğunu söyledi.

ABD İran'ın etkisinin 'farkında'

ABD'nin Irak Büyükelçisi Stuart Jones AP'ye, İran'ın IŞİD'e karşı mücadele önemli bir rol oynadığının farkıda olduğunu söyledi.

Jones bununla birlikte ABD ile İran operasyonları arasında hiçbir etkileşim olmadığını da belirtti.

Jones, "İran, Irak'ın önemli bir komşusu. İran ve Irak arasında işbirliği olmalı. İranlilar Irak güvenlik güçleriyle konuşuyorlar. Biz de Irak güvenlik güçleriyle konuşuyoruz. Çakışmayı önleme konusunda onlara güveniyoruz."

ABD Genelkurmay Başkanı Martin Dempsey, Irak liderlerinin, İran'ın IŞİD'e karşı faaliyetleriyle ilgili Washington'ı bilgilendirdiğini söylüyor.

Dempsey, Irak hükümetinin ülkedeki farklı gruplara yönelik olarak kapsayıcı olması durumunda İran'ın bu ülkedeki etkisinin poizitif olacağını söyledi.

2003 ve 2009 yılları arasında Irak'ta görev yapan ABD'li yetkili Ali Khedery, İranın Irak'taki etkisinin 'stratejik olarak felaket olacağını' düşünüyor.

İran'ın bölgedeki etkisi, çoğunluğu Sünnilerden oluşan muhalefet karşısında Beşar Esad'ın yanında yer aldığı Suriye'ye ve vekili Hizbullah'ın bulunduğu Lübnan'a uzanıyor.

'Artık İran eleştirilmiyor'

İran'ın Irak'taki ağırlığını gösteren birçok işaret var.

Başbakan, Sünni Meclis sözcüsü ve diğer üst düzey siyasetçiler Tahran'ı ziyaret ettiler.

Birçok üst düzey Iraklı siyasetçi kamuoyu önünde İran'ı eleştirmeyi ve Şii politikacıları Tahran'la yakın bağları olmakla eleştirmeyi bıraktı.

Bağdat'ta Humeyni posterleri

Bağdat'taki sokak panolarında çatışmalarda hayatını kaybeden Iraklı milislerle ilgili ölüm ilanlarına, İran'ın eski dini lideri Ayetullah Humeyni ve günümüzdeki dini lideri Ayetullah Hamaney'in fotoğrafları eşlik ediyor.

Geçen ay, bugüne kadar eşi benzeri görülmemiş sayıda insan (4 milyon) İran'dan Irak'a geçerek Bağdat'ın güneyindeki dini yerleri ziyaret etti.

İki ülke, aralarındaki askeri işbirliğini kamuyona nispeten sessiz bir şekilde duyuruyor.

İran nadir olarak Irak'taki kıdemli yetkililerinin ölümünü duyuruyor ya da askeri olarak 'danışmanlık' rolünde bulunduğunu belirtiyor.

Irak resmi medyası İran'ın Irak'taki askeri varlığında bahsetmiyor.

Ancak tam tersine medya, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin hava saldırılarını ya da ABD'li danışmaların ülkeye gelişini haber veriyor. Iraklı general Süleymani geçen yedi ay zamanının önemli bölümünü Irak'ta cephede, milisleri yöneterek yada hükümet güçleriyle koordinasyonu sağlayarak geçirdi.

Iraklı milisler içinde üst düzeyde yönetici olan bir isim, son dönemde Süleymani'yle tanıştığını ve ondan etkilendiğini söylüyor.

Bu kişi, Bağdat'ın doğusundaki bir cephede gördüğü Süleymani'nin, Irak ordusuna air ABD yapımı Abrams tankı üzerindeki topçuyla koordinatları konuştuğunu ve bu konuşmayı Farsça yaptığını söyledi.

Süleymani topçunun Devrim Muhafızları üyesi olduğunu belirtti.