Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve Uluslararası Tıbbi Yardım Örgütü (IMC) işbirliği ile İstanbul'da düzenlenen kariyer fuarı iş arayan Suriyeli gençlerle Türk işverenleri bir ararya getirdi. Türkiye ve dünyadan birçok insan kaynakları firmasının da katıldığı fuarda bazı Türk üniversiteleri de burslu eğitim olanaklarını tanıttı. Fuara Türkiye'de okuyan, çalışan ve ikâmet eden genç Suriyeliler büyük ilgi gösterdi. 

"Rızık" Türkiye'de yaşayan Suriyelilere istihdam sağlamak için faaliyet gösteren bir sivil toplum örgütü. Resmi ve özel kuruluşlara nitelikli Suriyeli iş gücü sağlıyorlar. Emani Haşim, Urfa, Gaziantep ve İstanbu'daki bürolarına çok sayıda Suriyelinin başvurduğunu söylüyor:

"Şu ana kadar 21 bin 641 Suriyeli bize başvurdu. 6 bin 379'una iş bulduk. Bu işlerin çoğu, söz konusu şahısların niteliğine ve eğitimine uygun görevlerde oldu. Urfa ilinde Türk Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde 100 öğretmene iş sağladık. Bu şahıslar yasal güvence ile çalışıyor ve Suriyede olduğu gibi öğretmenlik yapıyorlar. AFAD gibi resmi kuruluşlar ve özel sektöreden şirketler nitelikli çalışanlar için gene bize başvuruyor. Fuar daha fazla Suriyeliye ulaşabilememiz adına oldukça faydalı oldu."

Diploma sahibi veya üniversite öğrencisi Suriyeli sığınmacı gençler Türkiye'de kendi branşlarında çalışmak istiyor. [Fotoğraf: Al Jazeera Türk]  

Sağlık turizmi Arapça bilen eleman arıyor

Son yıllarda Ortadoğu ve Afrika'nın Arapça konuşan ülkelerinden bir çok kişi tedavi için Türkiye'yi tercih ediyor. Fiyatları ve hizmet kalitesi Avrupa ile yarışan sektör, "sağlık turizmi" adı altında Türkiye'ye önemli bir girdi sağlıyor. 

İdris Sarıaydın Acıbadem Sağlık Grubu Uluslararası Hasta Hizmetleri Operasyon Müdürü. Sağlık turizmi nedeniyle çok dilli bir ekibe ihtiyacı var:

"Şu anda hastanemiz bünyesinde çalışan 200 tercümanın 50'si Arapça konuşuyor. Daha fazlasına da ihtiyacımız olacak. Biz bu gençleri kanuni hakları ile çalıştırıyoruz. Sağlık sektöründe çalışma izinlerinin çıkması 40 günü buluyor. Devletin bu konuda işleri hızlandırmasını ve kayıt dışı tercüman çalıştıran kurumlarda da denetimi etkin hale getirmesini talep ediyrouz. Bir başka konu da: Türkiye'de devlet İş-Kur üzerinden yapılan istihdamlarda bazı vergi indirimleri uyguluyor. Yabacı çalışanlarda ise bu avantajları yaşayamıyoruz. Bu konuda da bir düzenleme yapılırsa eminim istihdam konusunda büyük katkı sağlar."

Ahmet Dellal (25) Halepli. Dört ay önce eczacılık bölümünden mezun oldu ve soluğu Türkiye'de aldı:

"Benim bölümümden mezun olanların, denklik nedeniyle, Türkiye'de iş bulması zor. Ben de en azından sağlık alanında bir iş olsun istiyorum. İlaç fabrikaları veya Araplarla çalışan Türk hastaneleri ilk tercihim. İngilizce biliyorum. Zamanla Türkçeyi de öğrenirim. Fuar iyi bir fırsat oldu. Eczacı olup konfeksiyonlarda çalışan Suriyeliler de var. Umarım bana dönüş yapan bir yer çıkar."

Uzmanlar, yabancı istihdamı konusunda Türk işverenlerin yeterli bilgiye sahip olmadığını belirtiyor.

Son yıllarda birçok Arap genci eğitim için Türk üniversitelerini tercih ediyor. İstanbul'daki kariyer fuarına birçok özel üniversite stand açtı. Bu okullar başarılı öğrencilere çok cazip imkanlar sağlıyor. Hatta bazı okullar yalnızca Arap ülkelerinden gelen gençlere yönelik bursalar sunuyor. Koç Üniversitesi, Abdulla Al Ghurair Vakfı ile işbirliğine giderek, 22 Arap Ligi üyesi ülkeden gelecek gençler için özel bir burs programını fuarda tanıttı.

Fuara, Türk üniversitelerinde okuyan başta Suriyeli olmak üzere, Arap dünyasının farklı ülkelerinden gençler de ilgi gösterdi. Cezayirli Latife Hamed, İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Biyo Teknoloji alanında mastır yapıyor. Ancak pazarlama alanında iş arıyor. Türkçe, Arapça ve Fıransızca biliyor:

"Bu fuar kesinlikle çok faydalı oldu. Türk ve uluslararası birçok işverenle buluşma şansı bulduk. Öz geçmişlerimizi paylaştık ve geri dönüş olacağına inanıyorum" 

Muhammed Esad Halep'ten geldi. İngiliz Dili Edebiyatı mezunu ve Suriye'de İngilizce öğretmenliği yapıyordu:

"Türkiye'ye ilk geldiğimde Türkçe bilmiyordum. Öğretmenlik yerine tercümanlık ve turizm alanında çalıştım. Tabii bu işler kayıt dışı oluyor. Halen turizm şirketleri için çalışıyorum ama öğretmenliğe geri dönmek istiyorum. Hem sivil toplum kuruluşlarına hem de Türk makamlara iş başvurusunda bulundum. Sığınmacı umduğundan çok bulduğu ile hayatta kalmaya çalışıyor. Önceliğimiz bu. Bu nedenle kayıt dışı ve uzmanlığımız ile uyuşmayan işlerde çalışmak zorunda kalıyoruz. Bu alanda bir düzenleme yapılırsa hem biz hem Türkiye kazanır. Diplomalı iş gücü de Avrupa'ya gitmek zorunda kalmaz."

Duygu İnegöllü Mülteci Hakları Merkezi'inde Avukat olarak görev yapıyor. Fuar kapsamında, Türkiye'deki sığınmacıların iş piyasasına erişimi ile ilgili hukuki sorularını yanıtladı. İnegöllü, Türk işverenlerin yabancı istihdamı ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadığını söylüyor:

"Sığınmacılar 'çalışma izni olmadan nasıl çalışırız' diye soruyor. Aslında devletin yaptığı son düzenlemeler ile yabancıların çalışma izni için başvuruları çok kolay hale getirildi. İnternet üzerinden işverenin en çok 40 dakikasını alır. Ama bilgi yetersizliği var. İşveren çalışmak isteyen yabancılara 'iş izni' soruyor. Halbuki iş izni ehliyet gibi taşınan bir belge değil. Suriyeliler ceplerinde iş izniyle gezmez. Onları çalıştırmak isteyenler başvurularını yapacak ve çok kısa sürede izinleri çıkacak. Nitelikli yabancı iş gücünün daha iyi değerlendirilebilmesi için, yasal süreç konusunda Türk işverenlerin aydınlatılması gerekiyor. Yoksa başvuruda bulunmak çok kolay ve ücretsiz" 

Can Hasasu