ABD’nin eski Ukrayna özel temsilcisi Kurt Volker ve ABD’nin Avrupa Birliği (AB) Büyükelçisi Gordon Sondland’ın ifadelerinin yüzlerce sayfalık dökümü kamuoyuyla paylaşıldı.

Her iki isim de Trump’ın Ukrayna’ya Joe Biden ve Demokratlar hakkında soruşturma başlatması için baskı yaptığı iddiaları hakkında saatlerce süren oturumlarda ifade vermişti.

Hem Volker hem de Sondland, Beyaz Saray’ın Ukrayna politikasını şekillendirme sürecinin içinde yer alıyordu ve Trump’ın 25 Temmuz’da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’yle tartışmalı telefon görüşmesinden de haberdardı. İstihbarat camiasından kimliği belirsiz bir kişinin bu görüşmede konuşulanları ihbar etmesinden sonra Trump hakkında azil süreci başlatılmıştı.

Azil soruşturması, Trump’ın Zelenski’yle görüşmesinde kendisinden, siyasi rakibi Joe Biden ve bir dönem Ukrayna enerji şirketinin yönetim kurulunda yer alan oğlu Hunter Biden’ın iş faaliyetlerini araştırmasını istemesi üzerine odaklanıyor.

Trump’in bu talebi, Ukrayna’ya ayrılan ve Kongre’nin de onayını alan 391 milyon dolarlık yardımı bekletme kararının ertesine denk gelmişti. Demokratlar Trump’ın 2020 seçimleri kampanyasına yarar sağlamak amacıyla bir yabancı liderle pazarlık içine girerek federal yasaları ihlal ettiğini savunurken, Trump ise iddiaları kesin dille reddediyor.

Yayınlanan döküme göre, Sondland ifadesinde, Trump’la bir telefon görüşmesi sırasında, Beyaz Saray’ın Ukrayna’ya Demokratlar’ın soruşturulması baskısı yaparken askeri yardımı askıya alıp almadığını sorduğunda Trump’ın neredeyse yüzüne telefonu kapattığını anlattı. Sondland’a göre bu görüşmede Trump, "Hiçbir şey istemiyorum. Al-ver ilişkisi istemiyorum. Zelenski’nin doğru olan şeyi yapmasını istiyorum” ifadesini kullandı.

Sondland, Trump’ın "kötü bir ruh hali” içinde olduğunu belirtirken, "Yüzüme kapattı diyemeyeceğim ama neredeyse öyle oldu” dedi.

Bu arada Amerikalı diplomatın Temsilciler Meclisi’ndeki azil soruşturması yetkililerine ifadesinde bu hafta başında bir güncelleme yaptığı ortaya çıktı. Buna göre Sondland, Amerika’nın Ukrayna’ya askeri yardımlarının bu ülkede yolsuzlukları soruşturma sözünü içeren bir açıklama yapılması koşuluna bağlandığını Eylül ayı itibariyle anladığını söyledi.

Sondland’in avukatları, soruşturma yetkililerine, geçen ayki ifadesine önemli güncellemeler içeren yeni bir açıklama sundu. Açıklamada Sondland, azil soruşturması kapsamında ifade veren diğer iki kilit tanığın açış konuşmalarını gördükten sonra hafızasının tazelendiğini belirtti. Sondland, Varşova’da Ukrayna cumhurbaşkanının üst düzey bir danışmanıyla görüşmesini ve bu görüşmede, Ukrayna yolsuzluk karşıtı bir kamuoyu açıklaması yapana kadar askeri yardımların muhtemelen yeniden başlamayacağını söylediğini hatırladığını kaydetti.

Trump 25 Temmuz tarihli telefon görüşmesinde bu talebe Joe Biden ve Demokratlar’ın soruşturulması konusunu dahil etmişti.

Demokratlar dün de ABD’nin görevden alınan Ukrayna Büyükelçisi Marie Yovanovitch ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun eski kıdemli danışmanı Mike McKinley’yle yapılan kapalı mülakatların dökümünü yayınlamıştı. Dökümlerde iki diplomatın da ifadelerinde Dışişleri Bakanlığı’nın siyasi amaçlara alet edilmesinden kaygılarını dile getirdikleri görüldü.

Temsilciler Meclisi’nde Başkan Donald Trump’ın azil soruşturmasını yürüten Demokrat Kongre üyeleri, Beyaz Saray Genel Sekreteri Vekili Mick Mulvaney’den soruşturma kapsamında ifade vermesini istedi. Mulvaney’nin Kongre’ye çağrılması, soruşturmanın Beyaz Saray’ın en üst kademelerine ulaştığını gösteriyor.

Soruşturmanın başındaki Kongre üyeleri, Mick Mulvaney’nin geçen ayki basın toplantısında söylediklerinin, Trump’ın Ukrayna’yla "al-ver” pazarlığına girdiğinin "televizyonda açıkça itirafı” anlamına geldiğini savunuyor.

Mulvaney geçen ay Beyaz Saray’da düzenlediği bir basın brifinginde, Başkan Trump’ın Ukrayna’ya verilmesi planlanan yaklaşık 400 milyon dolarlık askeri yardımı, 2020 seçimleri için Demokrat aday adaylarından Joe Biden ve oğlunun faaliyetlerinin araştırılması talebine karşılık koz olarak kullandığını kabul ettiği şeklinde yorumlanan sözler sarf etmişti. Ancak Mulvaney daha sonra bu açıklamasından geri adım atmıştı.

Beyaz Saray, yetkililerine azil soruşturmasında işbirliği talimatı vermişti. Mulvaney’nin de Kongre’ye ifade vermeye gelip gelmeyeceği net değil.

Soruşturma kapsamında ifadesine başvurulan tanıklarla mülakatlar bugüne kadar kapalı kapılar ardında yapılmıştı. Halka açık mülakatların ise en erken gelecek hafta başlayabileceği belirtiliyor. Başkan Trump ve Cumhuriyetçiler soruşturmayı gayrimeşru olarak görüyor.