Rusya Dışişleri Bakanlığı, Dağlık Karabağ'daki duruma ilişkin yazılı bir açıklama yayımladı.

Açıklamada, "Dağlık Karabağ'daki silahlı çatışmanın keskin bir şekilde tırmanmasıyla ilişkili olarak, çatışan tarafları derhal kan dökülmesini, düşmanlıkları durdurmaya ve sivil halk arasında can kaybını önlemeye çağırıyoruz” ifadeleri kullanıldı.

Bakanlık, ‘Dağlık Karabağ sorununun kaderinin, Ekim 2022 ve Mayıs 2023'te Avrupa Birliği (AB) himayesinde yapılan zirvelerde Erivan'ın Dağlık Karabağ'ı Azerbaycan topraklarının bir parçası olarak tanımasından dramatik bir şekilde etkilendiğini’ vurguladı ve şunları ekledi:

"Bu; Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin 9 Kasım 2020 tarihli açıklamasının imzalandığı temel koşulların yanı sıra Rus barışı koruma güçlerinin statüsünü de değiştirdi.”

Paşinyan, geçen mayısta yaptığı açıklamada, Dağlık Karabağ'ın Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınmasının, Ermeni nüfusunun güvenliğinin sağlanması halinde mümkün olduğunu belirterek "86.6 bin kilometrekarelik bölge Dağlık Karabağ'ı da içeriyor. Ancak Dağlık Karabağ Ermenilerinin hakları ve güvenliği konusunun Hankendi-Bakü diyaloğu çerçevesinde tartışılması gerektiğini şarta bağlamalıyız” ifadelerini kullanmıştı.

Bakanlık, açıklamasının devamında, Rusya barışı koruma güçlerinin, bölgede görevlendirilmelerinden bu yana "ateşkesi koruma ve Azerbaycanlı ile Ermeni tarafları arasındaki temasları sağlama görevlerini bağlılıkla yerine getirdiğini" belirterek, Rus barış güçlerinin "insani durumu iyileştirmeye yönelik çabaları koordine ettiğinin, ayrıca Bakü ile (Karabağ şehri) Stepanakert arasında doğrudan diyaloğun başlatılmasına da katkıda bulunduğunun altınız çizdi.

"Bu saatlerde bile Rus Barışı Koruma Birliği, tıbbi yardım da dahil olmak üzere sivil halka yardım sağlıyor ve tahliye (operasyonları) yürütüyor” denilen açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi:

"Şu anda önemli olan şey, 2020'den 2022'ye kadar olan dönemde en üst düzeyde imzalanan ve Karabağ sorununun barışçıl çözümüne, silahlı çatışmanın durdurulmasına ve gerekli önlemlerin alınmasına yönelik tüm adımları tanımlayan üçlü anlaşmalar paketine acilen geri dönülmesi ve bölge nüfusunun güvenliğini ve haklarını sağlanmasıdır."

Zaharova da çağrıda bulunmuştu

Daha önce Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da yaptığı açıklamada, Rusya’nın çatışan taraflara kan dökülmesine son verme, çatışmaları derhal durdurma ve siyasi ve diplomatik çözüm yoluna dönme çağrısında bulunduğunu vurgulamıştı.

Ne olmuştu?

Güney Kafkasya’da yer alan bir bölge olan Dağlık Karabağ’ın nüfusunun büyük bir çoğunluğunu Ermeniler oluşturuyor.

Bölge 1923’te Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne (ASSC) bağlı özerk bölge (Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi, NKAO) statüsüne kavuştu.

1988’de Dağlık Karabağ'da Ermenistan ile yeniden birleşme hareketi başladı. 2 Eylül 1991'de Karabağ’ın Azerbaycan'dan bağımsızlığı ilan edildi ve adı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti olarak değişti.

Azerbaycan, 1992'den 1994'e kadar bağımsızlığını ilan eden cumhuriyetin kontrolünü ele geçirmeye çalıştı, kapsamlı askeri operasyonlar sırasında 30 bine yakın insan hayatını kaybetti.

1994’te taraflar ateşkes anlaşması yaptı, ancak cumhuriyetin statüsü bir türlü belirlenmedi. 2020'nin eylül ayının sonlarında Dağlık Karabağ'da çatışmalar yeniden başladı. 9 Kasım gecesi Azerbaycan ve Ermenistan, Moskova'nın desteğiyle silahların susması, tarafların işgal edilen mevzilerde kalması, esirlerin ve cesetlerinin takas edilmesi konusunda anlaşmaya vardı. Laçin Koridoru’nu da kapsayan bölgede Rus barış gücü birliği konuşlandırıldı.

Geçtiğimiz yıl Erivan ve Bakü, Rusya, ABD ve Avrupa Birliği’nin (AB) arabuluculuğuyla geleceğe dönük barış anlaşmasını görüşmeye başladı. Geçtiğimiz mayıs ayı sonunda Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Erivan'ın Sovyet sınırları içerisinde, yani Karabağ ile birlikte Azerbaycan'ın egemenliğini tanımaya hazır olduğunu açıkladı.

Eylül ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ermenistan yönetiminin Azerbaycan'ın Karabağ üzerindeki egemenliğini esasen tanıdığına dikkat çekti. Azerbaycan lideri İlham Aliyev, Erivan'ın tutumunu değiştirmemesi halinde Azerbaycan ve Ermenistan’ın yılsonuna kadar barış anlaşması imzalayabileceğini duyurdu.