radyobir
radyobir

En değerli doğal kaynak ve yatırım olanakları

Eoin Fahy'ye dünyadaki en değerli madde nedir diye sorsanız hiç tereddütsüz "tabii ki su" cevabını verecektir.

24 Eylül 2015 15:06 | Kategori: Ekonomi

Bu genellikle insanları şaşırtan bir cevap. Birçok yatırımcının dikkati petrol fiyatlarındaki düşüşe yönelmiş, Haziran 2014’te varili 107 dolar olan petrol bugün 45 dolara düşmüş durumda.
Ayrıca gelişmiş ülkelerde yaşayan çoğu insan suyu, musluğu açtığınızda akan, her zaman olan ve olacak bir şey olarak düşünür. Oysa su sınırsız bir madde değildir ve yavaş yavaş tükeniyor.
Dublin’deki Kleinwort Benson yatırım şirketinde yatırım stratejisti ve baş ekonomist olarak görev yapan Fahy’nin kariyeri su üzerine araştırmalara ve yatırımlara dayanıyor.
Fahy’ye göre bazı yönlerden su ideal bir yatırım kaynağı. Yeniden üretimi söz konusu olmadığı gibi herkesin ihtiyaç duyduğu bir madde. Oysa petrole alternatif enerji kaynakları olarak güneş ve rüzgar enerjisine başvuranlar giderek artıyor.
Su belli miktarda var yeryüzünde, daha fazlasını üretemezsiniz. Ayrıca petrol olmadan yaşanabilir ama susuz değil. Fahy’ye göre suyun bu kadar önemli olması ona yatırım yapmak için de önemli bir neden.
Bu sektör giderek gelişiyor ve suyla ilgili hisse senetleri yüzde 100’e varan kârlar getiriyor. Fahy piyasanın olgunlaşması halinde kârın daha da artacağına inanıyor.

Su sorunu

Asıl sorun dünyada az suyun olması değil, kullanılabilecek temiz tatlı suyun yeterli olmaması. ABD Çevre Koruma Örgütü’ne göre mevcut suyun sadece yüzde 1’i insanlar tarafından kullanılabilir. Dünyadaki suyun yüzde 97’si tuzlu sulardan oluşuyor. Damıtma yoluyla tuzlu sudan tatlı su üretmek ise bugün için hala pahalı bir işlem.

Çevre kirliliği, nüfus artışı ve suya talebin artması (tarım, enerji üretimi, sağlık ve imalat nedeniyle) temiz su miktarının daha da azalmasına neden oldu.
Kanadalı yatırım bankası RBC Capital Markets müdürü olan ve Birleşmiş Milletlere su konusunda danışmanlık yapan Deane Dray’e göre, Kaliforniya’daki kuraklık ABD açısından önemli bir sorun olmakla birlikte Çin’deki sorun daha da büyük.
Çin’de kent nüfusu hızla artıyor. BM tahminlerine göre 2014-2050 yılları arasında 292 milyon kişi şehirlere göç ederek bu bölgelerdeki altyapı sorununu daha acil kılacak. Çin’in su kaynaklarının çoğu göl ve nehirlere dayanıyor; onların da yarısı kirlenmiş halde. Dray Çin’de temiz su kaynaklarının güneyde olduğunu, nüfusun ise kuzeyde yoğunlaştığını söylüyor. Bu nedenle Çin’in altyapı harcamaları için büyük paralar ayırması gerekiyor.
Hindistan, Avustralya, İsrail, Ürdün ve BAE ile Afrika’nın bir bölümünde de su sıkıntısı var. Dünya nüfusu arttığı için su bakımından zengin Kanada, Rusya, Brezilya gibi ülkelerde de gelecekte sorunlar ortaya çıkması bekleniyor.

Yatırım olanakları

Fahy’ye göre gelecekte çatışmaların olmaması için hükümetlerin su sıkıntısına çözüm bulması gerekiyor. İşte yatırım olanakları burada ortaya çıkıyor. Fahy’ye göre, su krizinden para kazanmak isteyenler için en kolay yol, su kalitesini artırmak için piyasaya girmiş şirketlerin hisse senetlerini satın almak.

Bunlar tuzlu su damıtma fabrikaları ve baraj yapımıyla ilgili inşaat şirketleri ya da az gelişmiş ülkelerde kirli suyu temiz suya dönüştürme ile ilgili teknoloji şirketlerinin hisseleri olabilir. Bu alanda çalışma yapan şirketler hakkında daha fazla bilgi almak isteyenler Global Water Intelligence raporundan ve S&P’nin Küresel Su Endeksi’nden (Global Water Index) yararlanabilir.
ABD’de atık su işleyen ve su ile ilgili bilim ve teknoloji araştırmaları yapan iki ayrı şirketin son beş yıl içinde hisseleri yüzde 121 oranında artış gösterdi. Fakat bu sektörde olup da zarar edenler de var. Çoğunlukla bu tür şirketler başka sektörlerin yanı sıra su işleme alanında çalışıyor. Örneğin başarılı şirketlerden biri olan Danaher’de şirketin sadece yüzde 12’si, General Electric’te ise çok daha küçük bir bölümü su ile ilgili.

Su satın almak

Suya yatırım yapmanın bir başka yolu da doğrudan su satın almak. Avustralya’da yatırımcılar göl veya nehirlerin bir kısmının kullanım hakkını elinde tutan fonlardan satın alabiliyor. Daha sonra bu fonlar kendi haklarını tarım şirketleri gibi başka şirketlere satabiliyor.
Su sorunu derinleştikçe yatırım olanaklarının daha da artması bekleniyor.
Fahy’ye göre su sorunu "önümüzdeki 10-20 yılın en büyük yapısal sorunlarından biri olacak”.

Sitemiz yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm haklarının sahibidir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir.
YUKARI